Federkielstickerei of wel borduren met pauwenveren

Twee weken geleden bezochten mijn man en ik het Handwerksfest in Seefeld in Tirol, Oostenrijk. Ik wilde vooral gaan omdat er een goudborduurder had moeten zijn. Helaas was het weer echt slecht en waren niet alle ambachtslieden aanwezig. Geen goudborduurder dus. Maar ik zag wel een Federkiel-borduurder en het nog oudere ambacht dat het verving. Iets wat ik nog nooit eerder had gezien. Ik heb al eerder over Federkielstickerei geschreven, dus lees vooral ook dat blogje. Laten we eens kijken naar mijn nieuwe ontdekkingen!

Federkielstickerei

De eerste is Federkielstickerei Seiringer. Dit is een klein familiebedrijf waar zowel de vader als de zoon borduurders zijn. Ze vonden het prima dat ik foto's en wat videobeelden maakte. En ik kon wat vragen stellen over de borduurtechniek. Hier zie je Herr Seiringer aan het werk aan een klein stukje borduurwerk. Het leren stuk is bevestigd in een ingenieuse houder dat de borduurder laat werken met een zo recht mogelijke rug en nek.

In deze korte video kun je zien hoe de borduurder een klein gaatje maakt met een priem in het leer en vervolgens de gestripte pauwenveer door het gat voert. Hoe dit gestripte pauwenveer "garen" precies wordt geproduceerd, is een bedrijfsgeheim. Maar ik vroeg wel hoe hij voorkwam dat de strip zou draaien tijdens het borduren. De Herr Seiringer legde uit dat de manier waarop hij zijn priem plaatst, bepaalt hoe de gestripte pauwenveer daarna ligt. Dat is best gaaf, vind je niet?

Vervolgens ontmoetten we Wilfried Weiss. Hij pakte kleine stukjes metaal met een pincet en plaatste ze op een leren riem. We waren gefascineerd door zijn werk en hij begon een beetje te vertellen over zijn ambacht: het maken van Zinnstiftranzen. Om te voorkomen dat de onderbuik gewond zou raken door een bajonet, mes of kogel, droegen de mannen in de Alpenregio's van Beieren, Tirol en Slovenië deze dikke, brede leren riemen versierd met tinnen nageltjes. Deze riemen verschenen voor het eerst aan het eind van de  17e eeuw en de versieringen werden uitgebreider naarmate de tijd verstreek. Helaas werden veel riemen vernietigd tijdens de Napoleontische oorlogen (1803-1815) toen het metaal werd gebruikt voor kogels. De techniek verdween volledig uit het geheugen en Federkielstickerei nam het over. Wilfried Weiss hervond de techniek en produceert nu zijn eigen tinnen nageltjes om de ontwerpen mee te maken. Het ontwerp wordt gekopieerd op de leren riem en elk gat van het ontwerp wordt voorgeprikt. Vervolgens wordt de tinnen nagel in het gat gezet met behulp van een pincet. De kop blijft zichtbaar aan de voorkant van de riem en vormt het ontwerp. Het 'beentje' van de nagel steekt uit aan de achterkant en wordt omgebogen zodat het nageltje vast zit. Kijk op de website van Wilfried om mooie voorbeelden van deze verloren kunst te zien!